16.Portugal

PORTUGAL
Waar waren we ook weer gebleven? In Spanje. We hadden verlof genomen aan het strand van Punta Umbria. Na tien dagen vonden we ons uitgerust om het Iberische schiereiland verder te verkennen. We reden de kust af naar het uiterste westelijk deel van Andalusië.
Zeven jaar geleden was ik hier al eens om te overwinteren. Het oude gedeelte daargelaten stonden toen nog de alle te koop aangeboden vakantiehuizen in de steigers. Nu is alles volgestouwd met uniforme huizenblokken. Omdat het leuke er van af is besloten we maar meteen naar Portugal uit te wijken. We reden naar Isla Cristina en zagen het daarna al snel voor bekeken. Not our cup of tea!
Na Ayamonte reden we de brug over de Rio Guandiana - dat al sedert de Romeinen de natuurlijke landsgrens vormt tussen beide landen - Portugal binnen. Aan de eerste afslag van de A22 sloegen we richting kust in naar voluit: Vila Real de Santo Antonio de Arenilha.
Na de fameuze aardschok van 1755, dat Lissabon van de kaart veegde, kwam markies do Pompal op het idee om ook de door de zee in de 17de eeuw verzwolgen havenplaatsje in al haar glorie herboren te laten worden. Do Pompal had in de hoofdstad wat in de pap te brokkelen omdat hij betrokken werd bij de heropbouw van de Baixa. Hij kon koning José den Eersten zo gek krijgen dat gedeelten van de nieuwe urbane structuren in Lissabon zelf werd gefabriceerd. Van nummers voorzien werden de onderdelen dan per schip naar de Rio Guandiana gebracht en daar terug in elkaar geflensd. In een recordtijd van vijf maanden werd de ‘Koninklijke stad’ als bewoonbaar verklaard. De stad heeft een dambord stratenplan.
Do Pompal was een hervormer tout court. Op sociaal gebied was hij zijn tijd ver vooruit. De federale maatschappij nog niet. Hij streek vele adel en de kerk tegen de haren in. Na de dood van zijn broodheer, koning José, viel hij in ongenade en werden zijn omvormingen te niet gedaan. Wat restte en aan hem blijvend herinnert zijn de Baixa van Lissabon en Vila Real.
Ons eigenlijk doel was Monte Gordo, een deelgemeente van Vila Real aan de kust. Ook dit voorlopig slaperig vissersplaatsje heeft sedert de jaren zestig van de vorige eeuw een metamorfose ondergaan. Het fantastische goudgele strand moeten de vissers nu delen met de talrijke zonnekloppers. Op het strand zelf verrees een van de drie casino’s dat de Algarve rijk is. Ook een reusachtige parking werd op het brede strand aangelegd. Daarna volgt de ‘Paseo’ (wandelboulevard) en dan pas de nieuwbouw.
We maakten er kennis met de getaande visser Peres. Hij heeft een knalrode kleine eenmansvissersboot op het strand liggen en vist in de vroege morgen. Hij beloofde Eliane wat schelpen zo uit zee gevist mee te brengen. ’s Morgens waren we dan ook vroeg uit de veren. Vissersboten worden bij aankomst aan het strand verder het mulle zand hoger opgetrokken door een tractor. Naar onze begrippen zijn de vangsten mager. Hoe verdienen ze hu n kost? Peres was niet op het appel. Pas anderhalf uur later zagen we hem aankomen. Onophoudend hoosde hij met een stuk emmer water uit zijn schuit. Als hij uiteindelijk op het strand getrokken wordt bemerkten we een emmertje halfvol met sardientjes, geen net. Hij was weinig van zeg en overhandigd met een verontschuldiging één enkele gesloten schelp. Beloofde morgen beter.
’s Anderdaags zagen we Peres een nieuw net naar zijn boot sjouwen. Maar we zouden de nieuwe vangst niet meer meemaken. We danken hem nogmaals voor de moeite en gaven wat geld, dat hij dankbaar in ontvangt nam. Algarve is voor projectontwikkelaars een goudmijn. Vissers werden blijkbaar vergeten eraan mee te profiteren.
Algarve had een verzandingprobleem. Zandbanken die zich voor de Oostkust vormden versperden de toegang naar de kust. De havens slipten dicht. Met het massatoerisme brak er een gouden tijd aan. De kleine typische vissershuisjes verdwenen in de schaduw van de flats. De kustplaatsen breidde zich razend snel uit en enkel de typische sierlijke schoorstenen bleven als handelsmerk herinneren aan Algarve op de nieuwbouw. Oorspronkelijk werden de schouwen gesneden uit boomstammen, later vervaardigd in keramiek, nu in beton.
www.visitalgarve.pt
Omdat ondanks een frisse zeebries we op de parking stonden gaar te koken besloten we het koeler noorden van Portugal op te zoeken. Onze keus viel op de Costa de Prata, 100 km ten noorden van Lissabon (Estremadura).
We namen maar meteen de auto-estradas (A22, A2, A13 en A8) en stoomden in een ruk naar S.Marinho de Porto en van daaruit de N242 naar Nazaré. Totaal betaald we aan portagem (péages) €44,92. Daarmee stonden we in enkele uren tijd in een milder klimaat vergelijkbaar met een zomers weertje van de Noordzeekust (387 km van Faro).
Nazaré
Nazaré wordt aan de toeristen verkocht als een origineel visserplaatsje, wat naar onze smaak fel overdreven is. Visserij wordt allang niet meer op de originele manier van op het strand bedreven. Een kunstmatige haven aan de zuidkant heeft ook hier het vissersleven grondig gemoderniseerd. Het badplaatsje in de zomermaanden overvol met vakantiegangers en eendagtoeristen uit Lissabon. Oude vrouwen nog plusminus in dracht - de weduwen herkenbaar in het zwart - lopen, zitten, staan, babbelen steeds met een bordje in de hand waarmee ze kennis geven ‘Alojamento Particular’ (kamers) te verhuren.
De nauwe straatjes, die haaks uitlopen op de kust stikken van de visrestaurants. Wat dan ook in de binnenstad een sterke sardienengeur meegeeft. Het strand zelf bestaat uit ruw grintzand, dat naarmate vanaf de zeelijn fijner en witter wordt naar de dijk toe wegens opwaaiing.
Aan de noordkant is een tandradbaan dat je voor €0,90 de klippen omhoog tilt naar de wijk Sitio. Daarmee we dan ook zij beland aan ons rantsoen legendes!
Op een mistige morgen in 1182 galoppeerde de edelman Dom Fuas Roupinho te paard een hert achterna. Het zou de duivel geweest zijn die plots van de rots afsprong. De edelman kon nog tijdig de Heilige Maagd aanroepen op het ogenblik dat de voorpoten van zijn paard al in de ijle lucht zweefden. De H. Maagd zette snel de versnelling van het paard in achteruit en man en paard waren gered van een gewisse dood. Als dank voor die snelle interventie werd een kapel opgericht. De ‘Santuario de Ns. Sra. da Nazaré’ (1182).
Detail: aan het kleine ‘Ermida da Memoria’ herinnert een stenen kruis ons eraan dat hier Vasco da Gama op bedevaart kwam voordat hij de reis naar India aanving.
De oorspronkelijke Santuario werd een dubbeltorenkerk. Na de bedevaarders kwamen de toeristen. Nu is het op het kerkplein een drukke doening van souvenirshops, restaurants, enz. Er is ook plaats voor tourbussen die dankbaar wordt gedeeld met zwerfwagenbezitters (bruine richtingsaanwijzer ‘Farol de Nazaré’ volgen).
Costa de Prata
De ‘Zilverkust’: We vervolgden onze weg noord. Nu aan de kustweg (Estrado Atlantico) die door torenhoge zandduinen en sparrenbossen loopt. Het is een mooie asfaltroute met rood gekleurd fietspad/wandelpad ernaast. Afslagen leidden naar de lagere gelegen kleine Praia (badplaatsen).
Het bos: Pinhal de Leiria is het grootste van Portugal. Het werd door de Cisterciënzers aangeplant in de 11de eeuw op bevel van koning Dinis ter bescherming van de vallei van Alcobaça tegen de opdringerige wandelende duinen. De sterke westenwind blaast (nog steeds) het stuifzand op waardoor op sommige plaatsen de duintoppen meer dan 10 meter hoogten bereiken.
Na een tijd sloegen we een verharde zandbaan in naar een strand. Het stond niet op de kaart aangegeven en we kwamen er pas ’s anderdaags achter dat de plek ‘Pria de Polvoeira’ hete. Het werd mistig en kil. Toch verhinderde het niet dat in de namiddag honderden auto’s met badgasten kwamen aangezwierd, de nodige stofwolken veroorzakend om toch maar tijdig een plaatsje zo dicht mogelijk aan het gele zand te veroveren. In een mum van tijd waren we ingesloten. We besloten dan ook maar ter plaatse te overnachten. Gedurende de avond kregen we gezelschap van nog acht motorhomes, bijna allemaal Fransen. Het valt op: Portugal is ‘in’ bij onze zuiderburen. In tegenstelling tot de Spanjaarden zijn de Portugezen meestal meertalig en… een stuk vriendelijker van aard dan haar stugge geburen.
Coordinatie GPS Nazaré: N 39.601257, W 9. 073677.
www.rt.leiriafatima.pt