De voorbereiding

De voorbereiding
Voordat we aan het Grote Werk beginnen doe ik gewoonlijk een testrit. Dit om te controleren dat alles in orde is met de auto en we niets vergeten hebben. Dit jaar verkende ik:

DE EIFEL
Duitsland kan zich hier nog de luxe permitteren van uitgestrekte, dun bevolkte natuurgebieden. Direct over de grens vanuit de Belgische Oostkantons (Eupen-Malmedy) is het eerste Duitse stadje Monschau en begint het National park van de Rureifel.
Liefhebbers van de Ardennen en de Hoge Venen moeten het ook eens een stapje verder zoeken in de Deutsch-Belgische Naturpark (www.naturpark.eifel.de), voornamelijk voor wandelaars en fietsers is het een waar paradijs.
Denk er ook aan dat het wegennet in de Eifel geen snelwegen zijn. Meestal max. 70, 50 en 30 km/h is hier de regel. Als het wat meer mag brengen de nodige draaien en de talrijke naaldspeldbochten snelheidsmaniakken wel op betere gedachten. De Eifel betekend vakantie en onthaasting.
Het voordeel is dat je toch dicht bij huis eens in een andere cultuur, eetgewoonten en zelfs de taal anders is. De Duitse taal is ofwel zuurzoet tot suikerzoet, als in haar heimat smartlappen, of hard blafferig. Als een Duitser tot mij blaft, blaft Sloeber dapper mee. Hij kent het verschil niet tussen een blaffende Duitser en een blaffende hond!
De Eifel wordt in vier gewesten ingedeeld:
Nord- Süd- Ost- en Vulkaneifel.
Komende vanuit Aachen rijd ik eerst naar Düren om van daaruit naar Heimbach te rijden.
Heimbach ligt op 48 km van Aachen in het National Eifelpark (Rur National Park) aan de snelstromende Rur en niet ver van de Rursee. Dat is een stuwmeer met veel vakantiedorpen en bevaren door de s/s Aachen, een veer- en plezierboot. Het plaatsje is tevens het eindpunt van de Rurtalbahn, een toeristentreintje met verbinding naar Düren.
De Rur (spreek uit: roer) ontspringt in België in de Hoge Venen, slordig weg ergens tussen Eupen en Malmedy, en stroomt naar de Rijn. Het dichtbevolkte industriegebied Rijn-Rur ligt aan de noordkant van de E40/A4 Aachen - Keulen. De Eifel is de zuidkant van deze baan. De andere begrenzing is het Moezeldal met inbegrip van het noordelijk gedeelte van Luxemburg (Echternach - Vianden). Tussen
haakjes: de processie van Echternach is niet zoals men beweert: drie passen vooruit en twee achteruit maar wel uit een danspasje naar links en een naar rechts en wel traag vooruit.
Ik vond in Heimbach een ruime parking aan het rondpunt (Total benzinestation) à 0,25/h, van 08 - 18,00 uur. Zwerfwagens zijn niet toegelaten om er te overnachten! Maar iedereen verstaat geen Duits. Ik verbleef er twee nachten. Er zijn wel 19 stelplaatsen beschikbaar aan het treinstation (€6,50/ 24 h). En een halve kilometer verderop, de weg naar het plaatsje Schmidt, is er een Edika-supermarkt met slagerij, bakkerij en postkantoor. Alles in hetzelfde gebouw.

Bezienswaardigheden
Wasser-Info-Zentrum Eifel. Open 14-17,00 uur. De €3 toegangskosten vind ik prijzig voor wat er te zien is. Ook al omdat alles in het Duits vermeld staat. Aan de vrouw aan de kassa vroeg ik na mijn rondgang waarom niet eens in andere talen. De voornaamste EU-talen als Frans en Engels moeten volgens mij wel kunnen in het Verenigde Europa. Blijkt wel in het Nederlands beschikbaar. Maar je moet het wel vragen. Met een zwaai ‘geloof me of niet’ werd ter demonstratie me een dik bundel papier uit een aanliggende bureautje onder de neus geduwd! Ik bedankte, ‘k zou er wel een dag voor nodig hebben om de lijvige proza te laten doordringen tot in mijn arme hersenpan!
De Heimbacher Doppelkirche, een dubbele kerk dus. De oude dorpskerk met een nieuw aanhangsel. De bidbanken in het nieuwe zijn als bij een Romeins amfibietheater halfrond het altaar opgesteld, waarboven zich een oud Antwerps ‘Gradenaltar met Pieta’ bevindt.
In de omgeving van het Rurmeer vindt men o.a. nog de Trappistenabdij Kloster Mariawald en de Jugendstill-Wasserkraftwerk.
Oorlogssouvenirs
Aan de overkant van het meer, aan rijksbaan 266, hebben we het badplaatsje Rurberg. Druk in de zomer. Op dezelfde baan heb je aan een rondpunt een afslag naar Vogelsang. Nu is het een natuur informatie centrum maar het sleept wel een bewogen geschiedenis achter zich mee.
Het werd in de dertigerjaren door de nazi’s gebouwd als opleidingcentrum voor toekomstige leiders die het Duizendjarige Rijk zouden besturen. Hitler had wel een vooruitziende blik maar in 1945 werd het bezet door de geallieerden die er anders over dachten. De bewoners van een naburig boerendorp Wollseifel mochten hun matten oprollen en kregen drie weken de tijd om de verhuis te arrangeren. Waar naartoe? Dat was hun probleem. De huizen werden als vermaak door de Britten toen tot puin geschoten. Alleen de kerk bleef gespaard. Nadat de Britten Vogelsang als basis hadden heringericht werd het in handen gegeven van de Belgen (van 1950 tot 1955). Daarna werd het, nog steeds onder Belgische militair bestuur, een Nato-basis tot 1960. De voormalige nationaalsocialistische ordeburcht kreeg nu een vredelievender bestemming en werd voor het grote publiek toegankelijk gesteld (www.vogelsang-ip.de).
Nog op dezelfde rijksweg 266 is er ter hoogte van het dorp Kesternich een afslag naar het Rurmeer. Er is een kerkhof van het Rode Leger. Vanaf het informatiecentrum leidt een pad je tussen twee massagraven door naar een opgericht orthodox kruis. Het massa ‘Kameradengrab’ bevat, rechts en links, elk 857 lichamelijke resten. De rest ligt netjes gesorteerd per twee achter het kruis begraven en heeft wel namen in het cyrillisch schrift op de gedenkstenen. Op het kruis de volgende tekst: Auf diesem Friedhof ruchen 2.322 Sovjetische Staats-Burger, die fern der heimat gestorben sind 1941-1945 (op dit kerkhof rusten 2.322 Sovjet staatsburgers die ver van hun vaderland gestorven zijn) .
Omdat het zondag was en het informatiebureau dicht kon ik niets te weet komen over deze tragische gebeurtenissen. De toeristische folders zwijgen erover in alle talen. Vermoedelijk gaat het hier over gedeporteerde- of krijgsgevangen Russen.

Nideggen
Nideggen is een omwalde stad met middeleeuws kasteel. Parkeren buiten de stadsmuren is gratis. Ook binnen de muren maar enkel toelaatbaar voor 2 uur met parkeerschijf. Het stadje zelf is binnen de muren maar enkele straten groot. Buiten de onmisbare Italienisches eiscafe’s (€0,60 per bol) en ristorante’s (sedert Caesar hier langs geweest is zijn de Italianen niet meer weg te slaan) is, op een stadshuis en wat galerijen na alles zo bekeken. Het moderne bevindt zich buiten de muren. De Burg neemt het leeuwendeel voor haar rekening.
Mittelalterliches Burgfest’
Op het ogenblik van mijn bezoek vierde de stad haar 800 jarig bestaan sedert 1209. De burcht herbergt het museum. Gisteren en vandaag was het een levend museum. Meer bepaald ‘Mittelalterliches Burgfest’ met middeleeuwse markt, zwaar geharnaste stoere ridders, in dikke wollen kleren gestopte vrouwen, hilarische vertoning van een jongleur die de show stal bij het jong volkske, enz. Ook werd er aan stalletjes uitleg verstrekt over de toentijdse mode door een kleermaker, een wapenmakelaar legde uit hoe men iemand naar de andere wereld kan helpen, van een barbier leren we dat de scheerzeep gemaakt is olijven en Dame Cara, ‘die Wahrsagerin’, voorspelde de toekomst aan de hand van tarotkaarten en handlezing. En dat ze aardig met haar tijd vooruit was getuigt haar 21ste-eeuw website: www.kartenlezerin.com.
Verder hadden we nog: Een stalletje met muisroulette, kruisboogschieten op houten appels voor de jeugd (€2,50 voor vijf pijlen) en kruipen op een schuin opgestelde jakobsladder om te proberen een bel te doen rinkelen (1 poging kost €2, 3 keer: €5. Prijs is een gouden dukaat met een waarde van €20).
Nog wat over boogschieten. Een man die een wapenarsenaal van allerhande types bogen en wel 100 verschillende pijlen tentoon spreidde, vertelde dat knapen van zes jaar al opgeleidt werden als boogschutter. Ze hadden een sterk ontwikkelde rechterarm, de linker was misvormd door de kromme houding de boog vast te houden. Deed me meteen denken aan China. Daar worden kinderen ook al vroeg opgeleidt als circusartiesten met alle gevolgen van dien. De ruggengraat is meestal naar de knoppen!
Eten en drank - waaronder een stalletje met drakenbloed - uit vervlogen tijden was te consumeren aan de middeleeuwse eetstalletjes. Ook de nationale braadworst ontbrak niet!
Op het terras van de ‘Palas’ (binnenkoer van het kasteel) genoot ik met een koffie van ‘Musik aus vergangen Zeiten’, gespeeld door twee doedelzakspelers en één trommelaar. Het was mooi weer, de zon scheen en hoopte wat van mijn winterse gelaatskleur een meer exotisch tintje te krijgen.
Een plaatselijk Uilenspiegel kwam met een brede grijns het terras optjokt met een ellenlange stok. Aan het uiteinde was een biezen borsteltje bevestigd. Hij tikte er mee op een niets vermoedende man zijn kruin, die met zijn rug naar de plaaggeest stond gekeerd, en keek vliegenvlug de ander richting uit. Natuurlijk schrok het slachtoffer zich lazarus. Draaide zich om maar zag niemand. Uilenspiegel stond te ver met het borsteltje hoog in de lucht uit het zicht van de gefopte. De toeschouwers waren zittend onschuldig maar proesten het uit. De man stond voor een duister middeleeuws raadsel. Voor herhaling vatbaar.
Er was nog meer animatie voor kinderen. Een houten draaimolen die door enkele potige kerels in gang moet worden geduwd (€1,50 per toerbeurt). Het buik van de paardjes waren tonnetjes en de wagens grotere wijn- of biervaten half horizontaal doorzaagde waarin zitjes waren gemaakt. De toertjes duurden, zoals op hedendaagse kermissen wanneer er veel volk op de been is, maar kort. De kassa moest vermoedelijk ook in de middeleeuwen vrolijk rinkelen.
Belegering
Het wapenschild van de Graaf von Jülich, de middeleeuwse eigenaar, heeft veel weg van de Vlaamse Leeuw. Ook een zwart beest met rode tong en bloederige klauwen op geel veld.
Bij beleg was het mode om de belegerden uit te hongeren. Water was dan ook het eerste nood. Een drinkwaterput was 95 meter diep in de rots uitgehouwen die haar water kreeg door doorzijpelen in het ondergrondse lijgesteente. Gedurende de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog werd het slot sterk beschadigd en later terug gerenoveerd. Nu is de put nog 30 meter diep en de waternood vervangen door hedendaags leidingwater.
Eten was een ander probleem. Er gaat een sage rond die ik ook in andere landen te horen kreeg. Het zit zo: het eten was nagenoeg op en als list voor verder belegering ving men een kat, roosterde het beest en schoot het over de haag naar de vijand. De belegeraars dachten dat het een haas was. Kwamen tot de conclusie dat er nog met het eten gemorst kon worden, de belegering nog lang kon duren en veel geld zou opslorpen. De oorlogskassa was nagenoeg leeg. Ze dropen af.
Het zelfde verhaal komen we ook tegen in het Franse Carcassone. Hier is het het laatste zwijn dat over de muur gekatapulteerd wordt. In Kroatië is het dan weer de laatste kip die door de belegerden met een raak kanonschot de tent van de Ottomaanse veldheer werd binnengejaagd. De inwoners van Durdevac hebben de bijnaam ‘picoki’ (kip) nog hieraan te danken. En het zal wel waar geweest zijn zeker, want die braadkip staat zelfs op het wapenschild van de stad. En om af te sluiten: In de Eifelse bierstad Bitburg staat in de plaatselijke Lippenslaan de fontein ‘Gässetrepper’. Het is een bronzen beeld dat de legende uitbeeld van Bitburgse kinderen die hun stad tijdens de 30-jarige oorlog (1618-1648) bij een belegering door de Zweedse troepen redde. Ook hier wilde men de stad uithongeren, maar om te tonen dat deze hun tijd verprutste trokken de kinderen geitenvellen over hun lichaam en huppelden op de rand van de stadsmuren. Hierdoor werd de Zweden gesuggereerd dat er nog ruimschoots voedsel voorhanden was, waardoor ook zij de belegering staakten en Bitburg gered was.
Als er iemand is die ook van zulke verhalen weet heeft, laat het mij eens weten. Het is dan wat anders




Bad Münstereifel







De ommuurde binnenstad van Bad Münstereifel is groter dan Nideggen. Het heeft vier stadspoorten. De hoofdstraat ligt aan het bergrivier, de Erft, dat er in het midden doorheen stroomt www.bad-muenstereifel.de.
De Jacobsweg
Aan de basiliek van Prüm, waar ze een sandaal van Jesus als relikwie rijk zijn, staat er een in 2005 opgericht bronzen beeld. Het stelt een pelgrim voor op weg naar Santiago de Compostela. Ik informeer bij het plaatselijk toerismebureau, op het zelfde plein,en krijg van de behulpzame dame een viertalige folder ‘De wegen van de Jacobspelgrims’ toegestopt. Het is zo maar een idee: als voorbereiding tot het Grote Werk eens een deel van dit parcours af te haspelen als oefentocht. De Eifel is vermaard voor haar dagenlange georganiseerde wandeltochten. Je kan een van de vele mogelijke etappes uitkiezen, de bagage wordt je op het volgende overnachtingadres nabezorgd.

Geschiedenis
De Europese raad publiceerde op 23 oktober 1987 in Santiago de Compostela een verklaring: ze was tot de conclusie gekomen dat de Jacobswegen op een meer dan symbolische wijze konden bijdragen aan de vorming van Europa. De Europaraad roept sindsdien overheden, instanties, verenigingen en burgers op deze eeuwenoude trajecten te onderzoeken, te onderhouden en te voorzien van markeringen. De bedoeling is dat, net als in de middeleeuwen ‘een uitwisseling plaats vindt van ideeën, kunst en cultuur tussen de regio’s en landen en de routes als Europese cultuurwegen afstanden, grenzen en taalbarrières te overwinnen.’
De Kultuurausschuss van het Landschaftsverband Rheinland (LVR) – een regionaal samenwerkingsverband van gemeenten en districten in het gebied – besloot op 9 maart 1999 (toevallig ook het heilige jaar van Jacob, omdat zijn feestdag op een zondag viel) gevolg te geven aan deze oproep. In samenwerking met de Duitse St.Jakobus-Gesellschaft begon het bewegwijzeren van het eerste traject: van Wuppertal via Keulen naar Aken met een aansluiting naar België (160 km) en de weg van Keulen en Bonn via Trier naar Perl/Schengen (285 km) werd verwezenlijkt in 2002. In Shengen, drielandenpunt van Duitsland, Frankrijk en Luxemburg werden de z.g. Schengenakkoorden uitgedokterd om de grenzen open te stellen voor vrij persoon- en vrachtverkeer.
Ondertussen ontstond er al een dicht netwerk in Duitsland (2009 vier afgewerkt en drie in voorbereiding) en had ook het katholieke Polen zich op het net aangesloten.
De bewegwijzering
De wegen van de pelgrims naar Santiago worden voorzien van de Jacobsschelp, het teken van de pelgrims. In de Europese kleuren symboliseren hun ribben de wegen, die uit heel Europa naar Santiago leiden. De routes worden uitvoerig en informatief beschreven in een boekenreeks van de uitgeverij Bachen, waaronder ook in het Nederlands: ‘Jacobspad, historische pelgrimswegen naar St.Jacob tussen Mains en Rijn - deel 1’ www.jakobspilger.lvr.de.
Info: www.deutsche-jakobus-gesellschaft.de, www.jakobusbruderschaft.de, stichting pelgrimswegen naar St.Jacob. E-mail: info@stjakobspad.nl.

Hellenthal
Met Sloeber wandelde ik in het stadje Hellenthal overheen de Urfstuwdam. Het is de oudste stuwdam van de regio, die het water van de Urft en Rur opstuwt. Het werd in 1905 in bedrijf gesteld. Van op de parking is het zicht naar deze overrompelende 58 meter hoge muur angstaanjagend. Je stel je een ogenblik voor als figurant in een Holywoodrampenfilm waarbij de dam het begeeft en duizenden
tonnen water hun weg vind, dood en bederf zorgende, door het dal. Je kan deze dam besteigen via een steil wandelpad en terug naar beneden afdalen langs de andere kant via een minder steile rijweg, maar die is wel langer. Of andersom natuurlijk. Er is ook de mogelijkheid om wandel- en fiets rondom het meer af te haspelen.

Info: www.eifel.de, www.eifel.info, www.eifel-direkt.de, www.erlebnistor-nationalpark-eifel.de.
Het Toerisme infobureau van Heimbach is in het treinstationgebouw www.rureifel-tourismus.de.
Zwerfautoplaatsen - Heimbach: www.wohnmobilhafen-heimbach.de.
Wandelen: www.natuerlich-eifel.de, www.eifelsteig.de en www.hellenthal.de.
Fietsen: www.radrouten-kreis-euskirchen.de.
Aanbevolen publicatie: Enkel in het Duits ‘Das Eifel-Gästejournal’. Het krant verschijnt jaarlijks op 100.000 exemplaren en is gratis met andere infofolders te bekomen bij de toeristische diensten.